Migren, bir beyin hastalığıdır. Beynin damarları ve sinir ağlarından kaynaklanan, kendine özgü belirtileri olan karmaşık bir başağrısı sendromudur. Migren ağrısı ataklar halinde ortaya çıkar. Migren atakları kiminde yılda 1-2 defa, kiminde ise ay içerisinde defalarca görülebilir. Migren ağrılarının çoğu çok şiddetli seyreder. Migren ağrılarını şiddetli baş ağrısı olmasının dışında diğer ağrılarından ayırt eden en önemli özellikle ise ağrı ile birlikte ortaya çıkan bulantı, ses ve ışığa duyarlılıktır. Migren ağrısı olanlar baş ağrısına eşlik eden bu rahatsızlıklar nedeniyle günlük işlerini tamamlamakta zorlanırlar. Yine de tam bir migren tanısı koymak için uzun bir süreç ve uzman doktor kontrolü çok önemlidir.
Migrenin Nedenleri
Migrenin nedenlerinin en başında, genetik faktörler gelir. Ailenizden birinde migren varsa migren hastası olma olasılığınız yüzde 40’tır. Hem annesi hem babası migren hastası olan bir kişi ise yüzde 75 oranında migren şikayetleri yaşayabilmektedir. Migren ağrısının nedenlerinden biri de hormonal değişimlerdir. Bu nedenle migren, en sık kadınlarda görülür. Kadınlarda görülme sıklığı erkeklere göre 3 kat fazla olan migren atakları özellikle adet dönemlerinde hormonal değişimden dolayı şiddetini artırabilir. Adet döneminde şiddetli baş ağrısının çoğalmasını da migrene bağlayabiliriz. Bulantı kusma, ışığa ve sese hassasiyet olabilir. Genellikle tek taraflı, yoğun ve zonklayıcı tarzdadır.
Migren Belirtileri
Migren baş ağrısı o kadar şiddetlidir ki; bir fonksiyonun yapılmasını etkileyebilir veya kişiyi yetersiz hale getirerek yatak istirahatini zorunlu kılar. Migren belirtilerinden biri de tek taraflı baş ağrısıdır. Zaman zaman taraf değiştirebilen bu tek taraflı baş ağrılarında, genelde bir yarımın diğer yarımdan daha fazla eğilimi vardır. Migrende baş ağrısı sıklıkla şakaklarda ve bazen göz veya gözün arkasında yerleşir. Alın, başın arka tarafı ve kulağın hemen arkası migren baş ağrısının en çok görüldüğü yerlerdir. Baş ağrısının yanı sıra migren belirtileri olarak aşırı duyarlılık-tepkisellik, depresif duygu durumu, aşırı ve gereksiz neşelenme, durgunluk/donukluk, konsantrasyon ve dikkatte azalma, düşüncede yavaşlama, kelime bulma güçlüğü, konuşurken takılma, artmış ışık-ses-koku duyarlılığı, esneme, uyuma isteği, açlık, tatlı yeme isteği, iştah artışı veya iştahsızlık, aşırı su içme, karında şişlik hissi, kabızlık veya ishal hali de sıklıkla gözlenir. Migren ağrınız sırasında ışığa ve sese karşı artmış duyarlılık o kadar şiddetli olabilir ki bunlara maruz kalma ağrının şiddetini artırabilir. En bilinen bir başka migren belirtisi ise kokuya karşı artan duyarlılıktır. Bu nedenle parfüm gibi hoş kokulardan dolayı bulantının artması ve kusma görülebilir.
Migren Çeşitleri
Migrenin doğru değerlendirebilmesi için mutlaka ne tip migren olduğunu uzman bir doktora danışmalısınız. En sık görülen migren tipi, “aurasız migren”dir. Migren ağrısına sahip olanların çoğunda aurasız migrene rastlanır. Migrenin diğer bir çeşidi olan auralı migrene sahip olanlarda da kimi zaman aurasız ataklar görülebilir.
Migrenin Tetikleyicileri
Migren ataklarını tetikleyebilen bir çok unsur var. Kadınların yaşamış olduğu hormonal değişiklikler sebebiyle migren ataklarının ortaya çıkması kolaylaşır. Östrojen dalgalanmaları birçok kadının baş ağrılarını tetikleyebilir. Migren öyküsü olan kadınların, östrojen seviyesinde bir azalma yaşandığında adet öncesi ya da devamında baş ağrısı yaşayabilirler.
Hamilelik veya menopoza girme dönemi migrenin ortaya çıkmasına neden olabileceği gibi, var olan migren ataklarının seyrini değiştirebilir.
Oral kontraseptif (doğum kontrol hapları) ve hormon replasman (yerine koyma) tedavisi gibi hormon ilaçları da migrenin seyrini kötüleştirebilir.
- Bazı gıda maddeleri; eskimiş küflü peynir, turşular, tuzlu ve işlenmiş gıdalar migreni tetikleyebilir. Birçok yiyecekte bulunan tatlandırıcı aspartam ve koruyucu monosodyum glutamatın, migreni tetikleyebildiği bilinir. Yemek düzeninin değişmesi örneğin; öğün atlamak ya da aşırı yemek de migren atağının ortaya çıkmasını kolaylaştırabilir.
- İçecekler; alkol, özellikle şarap ve yüksek kafeinli içecekler migreni tetikleyebilir.
- Stres, migren ataklarında önemli bir rol oynar. İşte veya ev hayatında yaşanan stres, sık migren ataklarının nedenlerinden olabilir.
- Yüksek sesler, parlak ışıklar ya da güneş ışığına maruz kalmak migren atağını başlatabilirler.
- Bazı koku çeşitleri örneğin; parfüm de dahil olmak üzere, tiner, sigara dumanı gibi bazı kokular migren atağını tetikleyebilir.
- Uyku ve uyanıklık düzenindeki değişiklikler de migrenin bilinen tetikleyicilerindendir. Uykusuzluk, aşırı uyku, uyku kalitesindeki bozulmalar ve jet lag gibi durumlar migren atağının sıklaşmasına ya da ortaya çıkmasına neden olabilir.
- Cinsel aktivite ya da yoğun fiziksel efor migren ataklarını ortaya çıkabilir.
- Çevredeki hava basınç veya barometrik değişiklikler migreni tetikleyebilir.
- İlaçlar; nitrogliserin gibi vazodilatörler (damar genişleticiler) veya oral kontraseptifler (doğum kontrol hapları) migreni kötüleştirebilir.”
Migren Tedavisi
Tekrarlayan şikayetleri olan hastalara mutlaka ilk olarak bir beyin görüntüleme yapılmaktadır. Haftada 1-2’den fazla atak oluyorsa, koruyucu tedaviler uygulanmalıdır. Migreni ve migren çeşitlerini tetikleyen şeyler varsa onların ortadan kaldırılması gerekmektedir. Migren ve migren çeşitlerinin tedavisi için ilk önce kişinin yaşam tarzını değiştirmesi gerekmektedir.
Bunun için;
- Düzenli uyku uyumanız,
- Stresten uzak durmanız,
- Beslenmenize dikkat etmeniz,
- Uygun bir kiloda olmanız,
- Alkol ve sigaradan uzak durmanız gerekmektedir.
Migren ve migren çeşitlerine göre uygulanan tedavi uzun dönemde kişiye çok büyük faydalar sağlamaktadır. Bu faydaları hastanın görerek yaşam şeklini doktorunun tavsiyeleri doğrultusunda düzenlemesi gerekmektedir. Bu şekilde kişi migrenle yaşamaya alışmakta ve zamanla kontrol altına almaktadır. Migren ve migren çeşitlerinin tedavisinde hasta ve doktoru uyum içinde olmalıdır.
Migren tedavisinde botoks; alın, şakaklar, ense ve boyun bölgesine uygulanıyor. Kozmetik amaçla sadece yüz bölgesinde uygulanan botoks, migren tedavisinde bundan farklı olarak alın, şakaklar, ense ve boyun bölgelerinde belirli noktalara derialtına botulinum toksini iğne ile verilerek uygulanıyor. Çoğu durumda uygulamaların etkisi yaklaşık 3-4 ay süreceğinden tedavinin devamı için tekrarlanması gerekiyor. Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere’den sonra ülkemizde de onaylanmış olan kronik migren tedavisinde botoks uygulanmasının güvenilir olması için bir nöroloji uzmanı tarafından yapılması büyük önem taşıyor.
Migren tedavisinde için kullanılan ilaçlar iki geniş kategoriye ayrılır; ağrı giderici ilaçlar, migren atakları sırasında alınır ve ağrıyı durdurmak için kullanılır. Koruyucu tedavide kullanılan ilaçlar; bu tür ilaçlar, migren ataklarının şiddetini veya sıklığını azaltmak için, günlük olarak, düzenli alınır. Tedavi stratejisi kişinin baş ağrılarının sıklığına, şiddetine ve eşlik eden diğer tıbbi durumuna bağlıdır.
HEMEN ARA